Ks. Anthony D. Ward, założyciel tradycjonalistycznej wspólnoty Servants of the Holy Family (Sług Świętej Rodziny), ujawnił publicznie, że w 2024 r. został potajemnie wyświęcony na biskupa bez mandatu papieskiego, co jest czynnością niezgodną z prawem i skutkuje automatyczną ekskomuniką ze strony Stolicy Apostolskiej.

Tradycyjna wspólnota bez uznania kanonicznego

Słudzy Świętej Rodziny zostali założeni w 1977 roku i mają swoją siedzibę w Colorado Springs (stan Kolorado, USA). Są tradycyjną, półkontemplacyjną wspólnotą katolicką, sprawującą wyłącznie liturgię trydencką w języku łacińskim. W swoich materiałach publicznych wspólnota przedstawia się jako „wierna tradycyjnej mszy łacińskiej oraz doktrynie i moralności katolickiej”, wskazując nawet na dyskretne wsparcie biskupów z całego świata, którzy popierają jej misję. Jednak do tej pory nie posiada uznanego statusu kanonicznego: nie została utworzona ani zatwierdzona przez władze kościelne i działa niezależnie od lokalnej diecezji oraz Stolicy Apostolskiej.

Ta nieprawidłowa sytuacja spowodowała długotrwałe napięcia z władzami kościelnymi. Już w 2004 r. ówczesny biskup Colorado Springs, Michael Sheridan, przestrzegł wiernych, że Słudzy Świętej Rodziny nie należą do struktur Kościoła rzymskokatolickiego, wzywając ich do opuszczenia wspólnoty i powrotu do pełnej komunii z Kościołem. Zaznaczył, iż brak jurysdykcji powoduje nieważność niektórych udzielanych przez nich sakramentów, jak małżeństwo i spowiedź. Następnie, w 2013 roku, bp Sheridan wydał formalny dekret, w którym ponownie stwierdził, że ks. Ward i jego zgromadzenie „nie trwają w relacji z Kościołem diecezjalnym ani z Kościołem powszechnym”.

Ks. Anthony Ward: od lefebrystów do założenia SSF

Anthony Ward, urodzony w Stanach Zjednoczonych, został wyświęcony na kapłana w 1973 r. przez francuskiego arcybiskupa Marcela Lefebvre'a, założyciela Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X (FSSPX). Będąc księdzem o duchowości tradycyjnej, Ward początkowo pełnił funkcję pierwszego rektora seminarium, które FSSPX założyło w Armada (stan Michigan) w latach 70. Jednak po wewnętrznych nieporozumieniach opuścił bractwo w 1976 r., a rok później założył własną wspólnotę w Kolorado, Sług Świętej Rodziny.

Od samego początku zgromadzenie założone przez Warda przyjęło tradycyjną liturgię przedsoborową i ścisłe przestrzeganie klasycznego nauczania Kościoła, ale odrzuciło schizmatyckie stanowiska, takie jak sedewakantizm: uznaje autorytet papieża i prawowitych biskupów, ale pozostaje w stanie, który opisują jako „opór” wobec innowacji doktrynalnych lub liturgicznych, które uważają za niezgodne z Tradycją.

Cechą charakterystyczną wspólnoty były jej wysiłki na rzecz zapewnienia ważności sakramentów: zamiast wyświęcać własnych biskupów, przez dziesięciolecia zwracali się do biskupów katolickich pozostających w pełnej komunii - często emerytowanych lub biskupów z odległych diecezji - aby wyświęcali ich seminarzystów, nadawali im niższe święcenia, udzielali bierzmowania i corocznie święcili oleje, wszystko to wyłącznie przy użyciu tradycyjnych rytuałów sprzed 1970 roku.

Potajemna konsekracja biskupia w 2024 r.

W bezprecedensowej dla wspólnoty decyzji ks. Ward otrzymał potajemną sakrę biskupią 19 marca 2024 r. - w święto św. Józefa - z rąk abp. Telesphore'a G. Mpundu, emerytowanego arcybiskupa Lusaki (Zambia). Sakrament został udzielony zgodnie z tradycyjną liturgią łacińską i bez mandatu papieskiego, co zgodnie z prawem kanonicznym (kanon 1387) jest niezbędnym warunkiem legalnej konsekracji biskupa. Te tajne święcenia, choć uważane za ważne, stanowiły czyn niezgodny z dyscypliną kościelną i w związku z tym pociągały za sobą ipso facto karę ekskomuniki dla biskupa konsekrującego i nowo wyświęconego biskupa.

Tożsamość biskupa konsekrującego była utrzymywana w tajemnicy przez ponad rok w obrębie wspólnoty, ale ostatecznie 16 listopada 2025 r. ks. Ward ogłosił publicznie swoim wiernym, że w marcu 2024 r. został wyświęcony na biskupa przez arcybiskupa Mpundu. W swoim przemówieniu ujawnił również, że zarówno on, jak i zambijski arcybiskup otrzymali niedawno oficjalne zawiadomienie z Watykanu informujące ich o ekskomunice za ten czyn.

Powiadomienie o ekskomunice przez Stolicę Apostolską

Jak potwierdził sam ks. Ward, powiadomienie wystosował kardynał Víctor M. Fernández, prefekt Dykasterii Nauki Wiary, i było to oświadczenie o ekskomunice latæ sententiæ (automatycznej) ze względu na nieautoryzowane udzielenie sakry biskupiej. Do tej pory nie opublikowano żadnego oficjalnego komunikatu Dykasterii w tej sprawie, ale potwierdzenie ks. Warda, który o tym poinformował oznacza uznanie ważności dekretu i powagi wykroczenia w oczach Stolicy Apostolskiej. Z punktu widzenia prawa kanonicznego ks. Ward jest obecnie biskupem wyświęconym ważnie, ale bezprawnie i pozostaje poza pełną wspólnotą z Kościołem.