W 78. roku życia i 54. roku kapłaństwa 13 września 2017 r. odszedł do Pana bp prof. dr hab. Kazimierz Ryczan, pasterz diecezji kieleckiej, który prowadził Kościół kielecki przez ponad dwadzieścia lat (1993 – 2014).

Kapłan i człowiek wielkiego serca, doktor habilitowany nauk teologicznych, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, wykładowca, duszpasterz akademicki, Krajowy Duszpasterz Ludzi Pracy, członek Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski oraz przewodniczący Rady Głównej Konferencji Episkopatu Polski do Spraw Społecznych „Iustitia et Pax”, wychowawca wielu pokoleń kapłanów, a przede wszystkim charyzmatyczny homileta, który w centrum stawiał Chrystusa. Pozostał wierny dewizie pasterskiej „In vinculo communionis” („W więzach wspólnoty”). U schyłku życia Pan Bóg dał mu dźwigać krzyż choroby nowotworowej i cierpienia, które niósł z pokorą przez lata do końca swych dni.

Kazimierz Ryczan urodził się 10 lutego 1939 r. w Żurawicy k. Przemyśla. W 1956 r. rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu, które musiał przerwać na dwa lata z powodu obowiązkowej służby wojskowej w Morągu. W 1963 r. otrzymał święcenia kapłańskie, zaś doświadczenie zdobywał w pracy w parafiach w Szebnie i w Rzeszowie. W latach 1966-69 odbył studia specjalistyczne w Instytucie Teologii Pastoralnej KUL. W latach 1970-75 pełnił posługę duszpasterza akademickiego w Rzeszowie, a w WSD w Przemyślu wykładał katolicką naukę społeczną. W czasie zrywu solidarnościowego był zaangażowany w posługę studentom, robotnikom i środowisku inteligencji jako ich przewodnik duchowy i przyjaciel. W 1978 r. uzyskał stopień naukowy doktora, w 1983 r. został adiunktem w Katedrze Socjologii Religii. Kształcił się podczas naukowych stypendiów w Instytucie Katolickim w Paryżu oraz na Uniwersytecie Katolickim w Leuven. Po zatwierdzeniu rozprawy habilitacyjnej objął stanowisko kierownika Katedry Socjologii Religii w Instytucie Teologii Pastoralnej KUL. W 1993 r. został wybrany prodziekanem Wydziału Teologii KUL. W tym samym czasie jednocześnie został powołany na biskupa diecezjalnego do Kielc, stąd funkcji tej nie podjął.

Jako profesor socjologii i teolog przez wiele lat badał rzeczywistość Kościoła w Polsce. W obszarze jego dociekań były socjologia religii, studia nad przemianami religijnymi i specyfiką religijności polskiej, powołania zakonne i kapłańskie w Polsce. Ksiądz Biskup był autorem 12 pozycji książkowych, 67 artykułów naukowych, 2 haseł encyklopedycznych, sprawozdań, recenzji doktorskich, habilitacyjnych i profesorskich.

Bp Kazimierz Ryczan był wspaniałym wychowawcą. Praca akademicka wykładowcy i profesora na KUL i WSD w Kielcach dawała mu możliwość formacji intelektualnej i duchowej młodego pokolenia, zwłaszcza przyszłych kapłanów. Bardzo ważna w tym aspekcie była pełniona przez niego długie lata funkcja dyrektora konwiktu – domu akademickiego księży studentów KUL-u. Jego otwartość na drugiego człowieka, zaufanie, jakie wzbudzał, autorytet, jakim się cieszył wśród studentów, owocowały licznymi pracami magisterskimi i doktoratami. Ks. prof. Ryczan przygotował wielu młodych magistrantów (jako promotor ponad 200 prac magisterskich) i kilkunastu doktorantów. Był recenzentem kilkunastu rozpraw habilitacyjnych.

17 lipca 1993 r. Ojciec Święty Jan Paweł II mianował go biskupem ordynariuszem diecezji kieleckiej. Sakrę biskupią otrzymał z rąk kard. Franciszka Macharskiego oraz abp. Edwarda Nowaka i bp. Mieczysława Jaworskiego. Ingres do bazyliki katedralnej w Kielcach miał miejsce 11 września 1993 r.

Pasterska posługa Biskupa Kazimierza przypadała na czas przemian związanych ze stabilizowaniem się unijnego porządku w Europie, a równocześnie przystąpienia Polski do struktur NATO i UE, coraz mocniejsze stawały się również prądy neoliberalne. Te wyzwania dobrze rozumiał. Troska o wspólnotę Kościoła stała się nieodzownym elementem jego pracy duszpasterskiej. Jego zawołaniem były słowa „In vinculo communionis”. „Człowiek samotny wystawiony jest na nieustanne ataki. Człowiek samotny czuje się słaby, często umiera. Nie pozostawajcie samotni w chwilach trudności i wątpliwości” – tłumaczył Ksiądz Biskup u progu swojej posługi. Także dziś, w rzeczywistości podziałów społecznych, politycznych, ludzkich, które ranią Boga i człowieka, aktualne są słowa o istocie i wartości wspólnoty, której uczył przez całe życie. Jak bardzo zmieniła się diecezja i Kielecczyzna przez lata pasterzowania bp. Ryczana? Trudno wymienić wszystkie dzieła, jakie po sobie pozostawił. Ogromnie dbał o formację kapłanów, których liczba w diecezji znacznie wzrosła. W latach 1994 – 2013 bp. Ryczan udzielił święceń kapłańskich 264 prezbiterom. Dzięki jego trosce o intelektualną formację kapłanów diecezjalnych 54 księży obroniło prace doktorskie na uczelniach krajowych i zagranicznych, 11 zdało kolokwium habilitacyjne, 3 księży otrzymało tytuł profesora. Z inicjatywy bp. Ryczana WSD w Kielcach zostało włączone do Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a klerycy stali się studentami tej uczelni z pełnymi prawami.

Bp Ryczan powołał również Świętokrzyski Instytut Teologiczny działający pod auspicjami KUL, który kształci po dzień dzisiejszy przyszłych katechetów.

Erygował ponad dwadzieścia nowych parafii, przeprowadził wielką reformę sieci dekanalnej diecezji kieleckiej, tworząc 35 dekanatów i tym samym porządkując sieć parafialną. Powołał nowe sanktuaria diecezjalne i postarał się o wyniesienie do godności bazyliki mniejszej trzy kościoły.

Był sługą Słowa, który żył Ewangelią. Jego osobę zawsze odnajdziemy w jego kazaniach, w jego biskupim przepowiadaniu. Bp Kazimierz Ryczan uznawany był za jednego z najodważniejszych i najbardziej bezkompromisowych kaznodziejów. W jego homiliach zawsze przejawia się umiłowanie ojczyzny, zatroskanie o losy Polski, o przyszłość narodu, rodziny i młodzieży. Homilie te były uaktualnionym dialogiem rozgrywającym się albo w biblijnej scenerii, albo z udziałem świętych. Do dialogu tego zaproszony był każdy słuchający. Pytania stawiane podczas tych rozmów zawsze budziły refleksję nad sumieniem, stawiały słuchającego w prawdzie. Niejednokrotnie wybrzmiewał w nich głos proroka, który w porę i nie w porę napomina i odważnie broni Krzyża i Ewangelii, odnosząc się do aktualnych wydarzeń politycznych i społecznych. Homilie Biskupa zawsze były pełne troski o człowieka, o jego zbawienie i kondycję duchową. Kilka tomów kazań, które pozostawił po sobie, to jeden z wielu owoców jego pasterskiej posługi. Z tego skarbca słowa mogą czerpać kolejne pokolenia.