Maryjo, Królowo Polski, jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam! (...) Czuwać to znaczy (...) mieć wyostrzoną świadomość wartości, jakie zawierają się w życiu każdego człowieka (...) przede wszystkim dlatego, że jest człowiekiem, że został stworzony na obraz i podobieństwo Boga samego. (...) Nie można pozwolić na to, by marnowało się to, co ludzkie, to, co polskie, to, co chrześcijańskie, na tej ziemi. (...) Nie mogę być przy Matce, przy Pani Jasnogórskiej, nie czuwając i nie pamiętając w ten sposób”. Tymi słowami modlił się Ojciec Święty Jan Paweł II podczas Apelu Jasnogórskiego w Częstochowie w dniu 5 czerwca 1979 r. Dzień później, również tu, na ziemi częstochowskiej, spotkał się z przedstawicielami środowiska akademickiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Społeczność naszej uczelni, noszącej obecnie imię wielkiego papieża z Polski, który jako arcybiskup krakowski był jej profesorem, pragnie w dniu dzisiejszym rozpocząć nowy rok akademicki, odwołując się do tamtego spotkania, tym bardziej, że obchodzimy jubileusz setnych urodzin Karola Wojtyły. Chcemy podczas tegorocznych Apeli Jasnogórskich z udziałem władz, pracowników administracji, wykładowców i studentów lubelskiej uczelni zatrzymać się przy słowach wypowiedzianych przez papieża do naszych poprzedników wtedy, przed ponad czterdziestoma laty, i zastanowić się wspólnie nad istotnymi zadaniami naszego uniwersytetu, wynikającymi z jego katolickiego charakteru. Dzisiaj rozważymy pierwsze z tych zadań: formowanie wewnętrznie zintegrowanego człowieka o dojrzałej duchowości.

Powiedziałeś wówczas, Ojcze Święty: „Uniwersytet wtedy spełnia swój własny cel, gdy w określonej wspólnocie ludzi, za pomocą środków o charakterze (...) naukowo-badawczym prowadzi do tego, że się rozwija człowiek, że się wyzwala jego wszechstronny potencjał duchowy. Potencjał umysłu, woli i serca; formacja całego człowieka”.

Te papieskie słowa są pełne szacunku dla osoby ludzkiej i przypominają, że jest ona centrum stworzonego świata. Człowiek otrzymał od Boga rozum i został postawiony na czele innych stworzeń. Aby nimi zarządzać w sposób właściwy, musi swój rozum odpowiednio ukształtować, wypełnić wiedzą i umiejętnościami. Taki jest cel wszystkich studiów: zdobycie zdolności logicznego myślenia oraz wiedzy z różnych specjalistycznych dziedzin. Współczesny człowiek w epoce zachłyśnięcia się możliwościami i wytworami swojego intelektu zapomina jednak często o tym, że będąc panem stworzenia, nie jest jego władcą ostatecznym, nie jest nawet do końca panem samego siebie. Rozumność to nie tylko intelektualna zdolność myślenia i poznawania, to także umiejętność dostrzeżenia tej rzeczywistości, która przekracza możliwości poznawcze, i otwarcia się na to, co nadprzyrodzone. Uniwersytet katolicki ma za zadanie tak ukierunkować sposób wykorzystania rozumu przez człowieka, aby umiejąc zarządzać światem, zdawał sobie równocześnie sprawę, że uczestniczy w planach powstałych w umyśle Boga. To jest właśnie owo wspomniane przez papieża „wyzwolenie w człowieku wszechstronnego potencjału duchowego”, który pozwala mu nie tylko myśleć o tym, co go otacza, ale także o tym, co go przerasta i jest źródłem duchowej siły. Albert Einstein zauważył, że nad kołyską prawdziwej nauki stoi tajemnica. Brak takiej świadomości prowadzi do ogromnej pychy rozumu, która wprowadza chaos i zniszczenie w rzeczywistość, która w zamiarach Stwórcy miała być kosmosem, czyli ładem i harmonią.

Słowa papieża akcentują mocno kwestię formacji całego człowieka. Rozum to nadrzędny element ludzkiej osoby, ale składają się na nią także uczucia i wolna wola, które wymagają wychowania do podejmowania dobrych i odpowiedzialnych decyzji. Dopiero złączenie w spójną całość tych wszystkich elementów tworzy dojrzałą osobowość. Teolodzy wczesnochrześcijańscy podkreślali, że człowiek powinien być jednością wewnętrznie zintegrowaną i podporządkowaną działaniu Ducha Świętego, ponieważ jedność jest znakiem Boga, natomiast wielość, podział i rozbicie są cechami złego ducha. Takim jednolicie uformowanym człowiekiem byłaś Ty, Maryjo, w pełni skoncentrowana na właściwym odczytaniu i wypełnieniu do końca swojego powołania. Zadaniem uniwersytetu katolickiego jest wychowanie właśnie takich ludzi: w pełni dojrzałych, nieulegających nieuporządkowanym emocjom, potrafiących dobrze wybierać i wybory te – dokonane w świetle Ducha Świętego – w życiu konsekwentnie realizować.

Świadomi zadań, wynikających z papieskiego nauczania, rozpoczynamy kolejny rok akademicki w czasie niełatwym, dotkniętym rozmaitymi trudnościami, wywołanymi nie tylko nieustępującą epidemią COVID-19, ale może jeszcze bardziej wirusami: pychy, bezmyślności, niezgody, braku poszanowania wartości ludzkich i ewangelicznych, kryzysu rodziny, utraty wiary i nadziei. Naszym zadaniem jako uczelni katolickiej jest wprowadzenie ładu najpierw do wnętrza osoby ludzkiej, do umysłów i serc naszych studentów, aby mogli później zaszczepiać ten Boży ład w tych obszarach społecznych, do których trafią. Chcemy to czynić na chwałę Boga i dla dobra naszej ojczyzny, zgodnie z hasłem uniwersytetu: Deo et patriae.

Jako nowo wybrany rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego pragnę powierzyć moją osobę wraz z Kolegium Rektorskim i całą naszą akademicką wspólnotę opiece Bożej za wstawiennictwem Królowej Polski, Matki Jasnogórskiej i Jej gorliwego czciciela, naszego profesora i patrona, św. papieża Jana Pawła II. Najświętsza Maryjo, zanieś nasze prośby przed tron Twojego Syna. Niech On nauczy nas wyzwalać w sobie duchowy potencjał, który otrzymaliśmy w zalążku w momencie powołania do życia i w momencie chrztu. Święty Janie Pawle II, wspieraj uczelnię, którą współtworzyłeś i proś Boga, aby pozostała wierna swojej misji pełnego formowania osobowości kolejnych pokoleń polskich chrześcijan. Niech wybrzmią dziś jeszcze raz i niech się spełnią słowa, które wypowiedziałeś podczas pielgrzymki do Polski w dniu 17 czerwca 1983 r. po otrzymaniu w Warszawie tytułu doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego: „Znajduję się w drodze (...) na Jasną Górę. (...) Tam pragnę zawierzyć Maryi – Stolicy Mądrości – katolicką Alma Mater z Lublina i wszystko to, co ona czyni dla przyszłości Kościoła, narodu i jego kultury”.

Apel odczytany przez ks. prof. Mirosława Sitarza, prorektora KUL